ویار در بارداری یک وضعیت جسمی و روانی پیچیده است که مادر به‌طور ناگهانی هوس یک غذا یا خوراکی می‌کند. در اغلب موارد ویار در حاملگی بدین شکل است که حجم غذای درخواستی از طرف خانم باردار بسیار زیاد بوده اما هنگام خوردن آن‌ها دیگر همچون لحظه اول میل زیادی ندارد.

حتما شما هم خانم بارداری را در اطراف خود دیده‌اید یا خودتان تجربه کرده‌اید که ویار در حاملگی با موارد توجیه‌ناپذیر یا عجیب‌وغریب همراه باشد. بارداری تغییرات شدیدی در بدن ایجاد می‌کند که ممکن است تاکنون تجربه نکرده نباشید. اما خیلی از افراد حتی قبل از این‌که در خصوص حاملگی خود مطمئن شوند، افزایش اشتها پیدا می‌کنند.

این‌که از غذاهای مورد علاقه خود در دوران بارداری متنفر شوید و به غذا یا خوراکی‌های خاص علاقه‌مند باشید بسیار طبیعی است. اما چرا این هوس‌ها اتفاق می‌افتند و چقدر می‌توان آن‌ها را جدی گرفت؟ با ما همراه باشید تا در این مقاله شما را با انواع ویار در بارداری، علت و روش‌های درمانی آن آشنا کنیم.

ویار در بارداری

هوس‌های غذایی می‌تواند بین زنان باردار متفاوت باشد. برخی از آن‌ها دلشان خوراکی و غذاهای مختلفی می‌خواهد که معمولا آسیبی به مادر یا جنین وارد نمی‌کند. مثلا یک زن باردار ناگهان نیمه شب از خواب بلند می‌شود و دلش یک کاسه بزرگ بستنی، شکلات یا چیپس می‌خواهد.

این رفتار طبیعی است و باید آن را هوس بارداری دانست. مگر این‌که ویار در حاملگی با میل به یک کالای غیر خوراکی مثل خاک، گچ دیوار، گلدان‌های سفالی و مدادرنگی همراه باشد. متخصصان پایان سه ماه اول حاملگی را زمان شروع ویار معرفی می‌کنند. این حالت در سه ماه دوم بسیار شدیدتر خواهد شد و زمانی که به سه ماه سوم رسیدید کم کم از بین می‌رود.

رایج‌ترین ویار در حاملگی کدام است؟

هوس‌های غذایی در دوران بارداری از طیف وسیع و تنوع زیادی برخوردار هستند. برخی زنان دچار ویارهای توجیه‌ناپذیر یا عجیب‌وغریب می‌شوند. به‌طور کلی شایع‌ترین هوس‌های بارداری عبارتند از:

• شیرینیجات
• ترشیجات
• شکلات
• یخ
• کربوهیدرات پرکالری (پیتزا، چیپس، غلات)
• پروتئین‌های حیوانی (استیک، مرغ)
• پنیر
• فست فود
• میوه‌ها
• سبزیجات

شایع‌ترین بیزاری غذایی در بارداری کدام است؟

برخی زنان در دوران بارداری میل شدیدی به اجتناب از خوردن یک غذا دارند. این موضوع برای همه زنان باردار به یک شکل نیست. ممکن است یک غذا برای شما نفرت‌انگیز باشد و سایر مادران آن را با ولع بخورند. دلیل اصلی این بیزاری بوی قوی غذاهاست.

به‌طور کلی رایج‌ترین بیزاری غذایی در بارداری عبارت است از:

• ماهی
• پیاز
• تخم‌مرغ
• گوشت
• محصولات لبنی
• سایر غذاهای دریایی

علائم ویار در بارداری

ویار در دوران حاملگی با افزایش اشتها و درخواست غذاهای عجیب‌و‌غریب آغاز می‌شود. برخی زنان هوس‌های غذایی را بسیار زود شروع می‌کنند اما بعضی دیگر با پدیده بیزاری از غذا مواجه می‌شوند. در هر صورت می‌توان گفت علائم ویار بیشتر به نوع مواد غذایی که زن باردار هوس می‌کند، بستگی دارد.

اکثر بانوان علائم ویار در بارداری را به صورت زیر تجربه خواهند کرد:

• بیماری صبحگاهی (حالت تهوع و استفراغ در صبح زود)
• تغییر ذائقه (رشد بیشتر جوانه‌های چشایی و تغییر عادات غذایی)
• بیزاری از برخی غذاها و بوها (قوی شدن حس بویایی)
• ترکیب عجیب غذاها و طعم‌های مختلف (علاقه‌مند به ترکیب غذاهای مختلف همچون پیتزا و کره بادام‌زمینی)

علت ویار در بارداری

افراد زیادی معتقدند افزایش میل به غذا در دوران بارداری به‌دلیل کمبود ویتامین یا مواد مغذی رخ می‌دهد. اما هنوز هیچ تحقیقات معتبری این نظریه را تایید نکرده است. از طرفی یک خانم باردار در دوران حاملگی خود فقط با پدیده ویار و افزایش اشتها روبه‌رو نیست، بلکه ممکن است با چشیدن یا بو کشیدن لذیذترین غذاها دچار حالت تهوع شود.

بنابراین باید هوس‌های غذایی در بارداری را ناشی از یک علت یا تغییر اصلی در بدن دانست. در ادامه علت ویار در بارداری را بررسی می‌کنیم:

1. ویار بارداری با تغییرات هورمونی

سه ماه اول بارداری تغییرات هورمونی زیادی در بدن رخ می‌دهد. زنان مشابه این تغییرات را در سندرم پیش از قاعدگی (PMS) تجربه کرده‌اند و حال در دوران بارداری چیزی چندین برابر بیشتر از آن در حال وقوع است. این تغییرات هورمونی می‌تواند میل به خوردن، عادات غذایی، حس بویایی و روحیه شما را تحت تاثیر قرار دهد. در واقع این تغییرات مشخص می‌کنند که شما دلتان چه غذایی بخواهد و از چه غذاهایی متنفر باشید.

2. تغییرات حسی در بارداری

اکثر زنان باردار معتقدند در این دوران دچار تغییرات حسی زیادی می‌شوند. آن‌ها از فاصله بسیار دور متوجه بوهای مختلف خواهند شد و این موضوع می‌تواند میل‌شان به انواع غذاها را تحت تاثیر قرار دهد. در اغلب موارد یک زن باردار از غذاهایی با بوی تند دچار تهوع می‌شود، اما غذاهایی با بوی خوش و معطر مورد استقبال آن‌ها قرار می‌گیرد.

3. تغییر نیازهای تغذیه‌ای دلیل ویار در بارداری

متخصصان تغذیه بر سر این موضوع که ویار در حاملگی ناشی از کمبود مواد مغذی است یا خیر اتفاق نظر ندارند. برخی از آن‌ها معتقدند هوس‌های غذایی در بارداری به‌دلیل افزایش سطح رضایتمندی مادر رخ می‌دهد. بدین شکل که خانم باردار اولین ماده غذایی را که هوس می‌کند به سراغ همان می‌رود. این کار به او آرامش می‌دهد.

از طرفی ترشی‌ها، شیرینی‌ها و انواع بیسکویت که معمولا از هوس‌های غذایی رایج در حاملگی به‌شمار می‌آیند، باعث از بین رفتن علائم حاملگی همچون حالت تهوع می‌شوند. در مقابل بعضی دیگر از متخصصان تغذیه بر این باورند که بدن زن باردار به کلسیم و آهن زیادی نیاز دارد. به همین دلیل بدن هوس غذاهایی می‌کند که سرشار از این مواد مغذی باشند.

اما مشکل اساسی آن‌جاست که کلسیم در اولویت قرار می‌گیرد و احتمالا زن باردار برای رفع این نیاز به سراغ یک کاسه بزرگ بستنی خواهد رفت. در صورتی که میت‌واند نیاز بدن خود به کلسیم را با خوردن سبزیجات برگ تیره، ماهی کاملا پخته شده و بادام برطرف کند. بنابراین بهترین راه‌کار گنجاندن رژیم غذایی سالم در کنار خوراکی‌های وسوسه‌انگیز همچون بستنی است.

4. ویار حاملگی برای بقای صلح

ویار در بارداری برای برخی از زنان با تنفر و بیزاری از یک ماده غذایی همراه است. این کار از مادر و نوزاد در طول حاملگی محافظت می‌کند. به‌طور مثال زنان باردار نسبت به بسیاری از مواد غذایی و خوراکی‌های ناسالم همچون قهوه و الکل در دوران حاملگی حس خوبی ندارند.

حتی برخی از آن‌ها دیگر از خوردن غذاهای گوشتی لذتی نمی‌برند. این تئوری وجود دارد که مصرف زیاد گوشت احتمال آلودگی باکتریایی را بالا می‌برد. البته این موضوع برای همه زنان باردار به یک شکل نیست.

5. انتظارات فرهنگی

فرهنگی که در آن بزرگ شده‌ایم می‌تواند تا حد زیادی بر جوانب مختلف زندگی ما تاثیر بگذارد. هوس‌های غذایی در بارداری هم شامل این مورد می‌شود.

همان‌طور که در دوران PMS (سندرم پیش از قاعدگی) ممکن است بر اساس انتظارات فرهنگی مواد غذایی خاصی مصرف کنید، ویار شما در دوران بارداری هم تحت تاثیر این موضوع قرار می‌گیرد. مثلا زنان آمریکایی در این دوران بیشتر شکلات هوس می‌کنند اما زنان ژاپنی تمایل زیادی به خوردن برنج دارند.

انواع ویار بارداری

ویار حاملگی اصلی‌ترین نشانه بارداری است و اغلب زنان در این دوران هوس‌‍های غذایی را تا حدودی تجربه می‌کنند. آن‌ها متوجه می‌شوند از خوردن غذاهایی که قبلا اصلا دوست نداشتند، لذت می‌برند یا دلشان می‌خواهد غذاهای عجیب‌وغریبی را با همدیگر ترکیب کنند.

بر این اساس می‌توان انواع ویار بارداری را به دو دسته تقسیم کرد.

1. ویار سالم: این نوع ویار در بارداری به مادر و جنین در حال رشد آسیبی وارد نمی‌کند. هرچند ممکن است مادر در دوران حاملگی مواد غذایی مضر همچون کربوهیدرات فراوان و تنقلات بسیار شور یا شیرین هوس کند، اما در صورت کنترل میزان خوردن آن‌ها مشکلی پیش نمی‌آید.
2. ویار پیکا: برخی از زنان باردار ممکن است به خوردن مواد غذایی غیر خوراکی همچون خاک اره، گچ، زغال سنگ، رنگ، بوی سیگار، صابون، خاک رس تمایل داشته باشند که به آن ویار پیکا می‌گویند. این وضعیت نشان دهنده کمبود مواد مغذی مثل فقر آهن و کم خونی است.

در صورت ویار کدام غذاها در بارداری باید از خوردن آن‌ها بپرهیزیم؟

غذاهای ممنوعه‌ای که حتی در صورت ویار شدید بارداری نباید آن‌ها را خورد، شامل موارد زیر می‌شوند:

• لبنیات غیر پاستوریزه یا محلی
• تخم‌مرغ خام
• غذاهای نیم‌پز
• گوشت‌های استیکی نیمه خام
• غذاهای دریایی دودی
• پنیر نرم
• سوشی

روش پیشگیری از ویار در بارداری

از آن‌جایی که در دوران بارداری بدن زن با تغییرات هورمونی فراوانی روبه‌رو میشود، نمی‌توان بخش زیادی از ویار حاملگی را کنترل کرد. روش پیشگیری از ویار در بارداری تنها به جایگزین کردن عادات غذایی سالم خلاصه خواهد شد.

مثلا همراه داشتن میوه و ماست پاستوریزه تازه می‌تواند به شما هنگام ویار شدید شیرینی و لبنیات پرکالری کمک کند. در برخی مواقع زنان باردار گزارش کرده‌اند که پیاده‌روی در هوای تازه باعث جلوگیری از ویار شدید در حاملگی شده است.

از طرفی برای جلوگیری از ایجاد حالات آزاردهنده ویار همچون تهوع و استفراغ در معرض غذاها و بوهایی که باعث تشدید می‌شوند، قرار نگیرید.

تاثیر رژیم غذایی سالم بر ویار بارداری

رژیم غذایی سالم به معنی محدودسازی خوراکی‌ها نیست. اگر غذاهای نیمه مغذی در حد اعتدال و در کنار مواد مغذی مصرف شوند، مضر نخواهند بود. اما بهتر است برای رشد سالم جنین و سلامت خودتان هنگام زایمان و پس از آن انتخاب‌های سالم تری از خوراکی‌ها داشته باشید.

در ادامه چند ماده مغذی برای رشد کامل جنین و قوی نگه داشتن مادر هنگام زایمان معرفی می‌کنیم:

• کلسیم: محصولات لبنی، سبزیجاتی با برگ تیره، غلات، ماهی، دانه‌های کنجد، آجیل و آب‌میوه تازه سرشار از کلسیم هستند. مادر در دوران بارداری به 1000 میلی‌گرم کلسیم نیاز دارد.
• اسید فولیک: این ماده مغذی جریان خون را در دوران بارداری افزایش داده و احتمال تولد نوزاد با نقص مادرزادی را کاهش می‌دهد. از طرفی می‌تواند ویار در بارداری را کنترل کند. لوبیا، عدس، سبزیجاتی با برگ سبز، آجیل و مرکبات سرشار از اسید فولیک هستند.
• آهن: اکثر مادران باردار در دوران حاملگی مکمل آهن استفاده می‌کنند. زیرا بدن در این دوران به آهن بیشتری (مجموعا 27 میلی‌گرم آهن در روز) نیاز خواهد داشت. می‌توانید آن را از غلات، لوبیا، آجیل، گوشت و سبزیجاتی با برگ تیره به دست آورید.
• پروتئین: پروتئین دیگر ماده مغذی است که علاوه‌بر تاثیر مثبت در ویار بارداری موجب تقویت مادر و جنین می‌شود. این ماده مغذی باید در طول روز حدود 75 گرم به بدن شما برسد. بنابراین خوردن منابعی همچون ماهی، تخم‌مرغ آب‌پز، نخود، آجیل، گوشت، سویا و لوبیا را فراموش نکنید.
• بهترین مکمل های مناسب بارداری را میتوانید مشاهده کنید.

درمان ویار در بارداری

متخصصان تغذیه معتقدند ویار در بارداری برای مادر و جنین خطرناک نیست. مگر مواقعی که مادر سراغ رژیم غذایی پرکالری همچون انواع شیرینی و چربی‌ها برود که منجر به دیابت و اضافه وزن بارداری خواهد شد.

بنابراین نیازی به درمان ویار در بارداری نیست. تنها کافیست عادات غذایی و هوس‌های خود را کمی مدیریت کنید. البته از گذشته راه‌کارهای درمانی گیاهی و طب سنتی برای ویار وجود داشت که در ادامه هر یک را بررسی می‌کنیم.

روش‌های مدیریت ویار در بارداری

• همیشه قبل از خرید مواد غذایی چیزی بخورید تا گرسنگی موجب ویار غذاهای ناسالم نشود.
• سه وعده غذایی و میان وعده‌ها را به‌طور منظم مصرف کنید تا احساس گرسنگی ناگهانی موجب ویار شدید غذاهای ناسالم نشود.
• وعده‌های غذایی شما باید شامل 6 بخش کوچک اما مقوی و سیرکننده باشد.
• غذاهایی با فیبر بالا باعث سیر ماندن بیشتر و جلوگیری از اضافه وزن می‌شود. بنابراین در وعده‌های خود نان‌های سبوس‌دار، جو دوسر پخته و لوبیای پخته قرار دهید. همچنین میوه‌های تازه می‌توانند تا حد زیادی باعث درمان ویار در بارداری شوند.
• تحقیقات نشان داده است که خواب کافی مادر باردار موجب مدیریت هوس‌های غذایی ناسالم می‌شود.
• اگر دچار هوس‌های غذایی شدید و ناگهانی در بارداری شدید، می‌توانید حواستان را با کارهای مختلف همچون حرف زدن، تلویزیون نگاه کردن یا ترک آن مکان پرت کنید.

راه‌کارهای گیاهی برای درمان ویار در حاملگی

• دمنوش یا چای زنجبیل
• دمنوش به
• دمنوش یا چای نعنا
• دمنوش پونه
• دمنوش به و سیب

درمان ویار در حاملگی و راه‌کارهای طب سنتی

• برای نوشیدن آب آن را به دمای محیط برسانید و آهسته بنوشید.
• ویار حاملگی به‌خصوص هنگام صبح با بوییدن پوست لیموترش، نارنج، نارنگی یا دانه قهوه از بین می‌رود.
• میوه‌هایی همچون گلابی، سیب، به و انار ملس می‌توانند تا حد زیادی هوس‌های ناگهانی غذایی را در این دوران کنترل کنند.
• انجیر تازه یا خشک حالت تهوع و ویار بارداری را از بین می‌برد.
• صبح به صورت ناشتا کمی سنجد یا خرمای نارس بخورید.

درمان دارویی برای رفع ویار حاملگی

اگر به دنبال دارو برای درمان ویار بارداری هستید، پزشکان معمولا مصرف ویتامین B6 و زنجبیل را که به صورت قرص قابل تهیه است، توصیه می‌کنند. این دارو می‌تواند تا حد زیادی تهوع و ویار ناگهانی زنان را در بارداری کنترل کند. همچنین در مواقع حاد برای کنترل اسید معده مادر توسط متخصص داروی آنتی‌اسید تجویز می‌شود.